ای ه اج با عدم قطعيت علوی در اصل احتياطی از ه ظر حق ق بيي الولل هحيط زيست

عل م تک ل ژی هحيط زيست د ر زد ن شوار د تابستاى 69 ر ش ای ه اج با عدم قطعيت علوی در اصل احتياطی از ه ظر حق ق بيي الولل هحيط زيست 1 سيد عباس پ ر اشوی ahashemy@yahoo.com اعظن پر د هطلق تاريخ دريافت: 94//0 تاريخ پذيزش: 94//1 چكيذ اكل احتیاعی یىی اص اك ل ه ن اػاػی حم ق تیيالولل هحیظصیؼت اػت و و اس د لت ا ػاصهاى ای تیي الوللی تشای اخشای آى تا هىالتی س ت س ؼت ذ. یىی اص هىالت هقضالت اخشای اكل احتیاعی دس حم ق تیيالولل هحیظصیؼت ات ام دس هؼأل "فذم لغقیت فلوی" اػت و تشخی اص حم لذا اى تالؽ و د ا ذ سا حل ا سا ىاس ایی سا تشای سف آى اسای وای ذ. اص ایي س تثییي ایي هؼأل هی ت ا ذ خأل ای حم لی اؿی اص فذم اخشای كحیح اكل احتیاعی سا خثشاى وایذ. ذف ایي پظ ؾ اسصیاتی اخوالی س ؽ ای حم لی تشای ه اخ تا فذم لغقیت فلوی خ ت اخشای اكل احتیاعی اػت. تشای ه اخ تا فذم لغقیت فلوی س ؽ ای حم لی هذیشیتی هختلفی اص لثیل س یىشد پش تىل چاسچ ب یأت ای فلوی ه ستی لث ل س یىشد ای هذیشیتی سضایت لثلی آگا ا اسصیاتی اثشات هحیظصیؼ یت ؾاست الذاهات ه لتی غیش پی اد گشدیذ اػت. ایي س ؽ ا دس تؼیاسی اص هقا ذات هحیظصیؼ یت ت خل ف پغ اص تیا ی سی :: ه سد ت خ لشاس گشفت اػت. ایي تحمیك تا هغالق س ؽ ا تاوتیه ای ه خ د دس خل ف فذم لغقیت فلوی چگ گی اخشای ه اػةتش اكل احتیاعی سا دس حم ق تیيالولل هحیظصیؼت ه سد تحلیل تشسػی لشاس داد اػت. فال تش آى تا گشؽ ه سدی س ؽ ای ه اخ تا فذم لغقیت فلوی دس اكل احتیاعی ه ذسج دس و ا ؼی ى تغییشات آب ا :: تدضی تحلیل ؿذ اػت. اسصیاتی س ؽ ای حم لی ه اخ تا فذم لغقیت فلوی اى هی د ذ و تا ت خ ت هىالت حم لی ه خ د تشای اخشای اكل احتیاعی دس حم ق تیي الولل هحیظ صیؼت ص اتفاق ؾش س ی هتشوی تشای اخشای ایي س ؽ ا خ د ذاسد. تا ایي حال دس ایي پظ ؾ پی اد ایی هث ی تش اتخار س ؽ احذ هثت ی تش پشاتیه د لت ا اخشای آى دس ؾام داخلی و س ا ت ػق هقا ذات هحیظصیؼ یت هثت ی تش الضام اخشای اكل احتیاعی ؿذ اػت. اژ ای کليذی: اكل احتیاعی فذم لغقیت فلوی حم ق تیيالولل هحیظ صیؼت س ؽ ای حم لی اك ل حم ق هحیظ صیؼت - اػتادیاس فض یأت فلوی دا ىذ هحیظ صیؼت ا شطی دا گا آصاد اػالهی احذ فل م تحمیمات ت شاى ایشاى سئیغ هؤػؼ تخللی حم ق تیي الولل ت س ت وا ادا *)هؼ ل هىاتثات( 4- دا د ی دوتشی دا ىذ هحیظ صیؼت ا شطی دا گا آصاد اػالهی احذ فل م تحمیمات ت شاى ایشاى

J.Env. Sci. Tech., Vol 19, No., summer, 017 Legal instruments dealing for scientific uncertainty in precautionary principle from the perspective of International Environment Law Abstract Seyed Abbas Poorhashemi 1* ahashemy@yahoo.com Azam Parandeh Motlagh Considering the importance of the precautionary principle for development of international environmental law and taking into account that the "scientific uncertainty", is a problematic of the precautionary principle, this article tries to analyze the scientific uncertainties in the international environmental law s context. In fact, one of the problems of implementing of the precautionary principle in the international environmental law the ambiguity on the issue of "scientific uncertainty" mentioned in many legal texts, both binding and non-binding. The purpose of this study is to describe the position and the role of scientific uncertainty in the realization of precautionary principle. This study explains the nature of legal gaps in the implementation of the precautionary principle in international environmental law. There are several legal methods and administrative procedures to dealing with the "scientific uncertainty", such as framework-protocol approach, scientific advisory boards, management approaches, prior informed consent, assessment and monitoring of environmental effects, temporary measures and so on. We can considerer these legal approaches and techniques in many environmental treaties, especially after the Rio Declaration 199. Moreover, in the case study, the legal instruments dealing for scientific uncertainty in precautionary principle from the perspective of International Environment in the Convention on Climate Change in 199 is analyzed. In this research, after studying the methods and techniques for dealing with scientific uncertainty, the suitable method to implement the precautionary principle in international environmental law has been analyzed. Due to legal problems for the implementation of the precautionary principle in international environmental law, still there is no consensus and common procedure for implementing these methods. However, this study suggests some solutions such as the practice of Governments, implementing the national system and development of environmental treaties based on the implementation of the precautionary principle. Keywords: Precautionary Principle, Scientific Uncertainty, International Environmental Law, Legal Techniques, Environmental Law Principles 1- Professor Assistant, Environment and Energy Faculty, Islamic Azad University, Science and Research Campus, Tehran, Iran & President of the Canadian Institute for International Law Expertise (CIFILE), Toronto, Canada *(Corresponding author) - PhD, Environment and Energy Faculty, Islamic Azad University, Science and Research Campus, Tehran, Iran

181 ر ش ای ه اج با عذم لطعيت علوی... همذه گشچ اص صهاى ؿىلگیشی حم ق تیيالولل هحیظصیؼت دػت ون ت هق ای اهش صی آى دس د :81 تحث احتیاعی پیگیشی اص تخشیة آل دگی هحیظصیؼت یىی اص هؼایل ه ن اػاػی آى ت د اػت اها ت ع س هخق اكل احتیاعی ت ف اى یىی اص اك ل ه ن حم ق تیي الولل هحیظ صیؼت دس د 1:: ت ػق پیذا وشد. دس ال اكل احتیاعی تشای ذایت فقالیت ای تشی خل گیشی اص كذه ت هحیظصیؼت دس حم ق هحیظصیؼت پذیذاس ؿذ. د هخل اػاػی دس ساتغ تا اكل احتیاعی خ د داسد و یىی فثاست اػت اص اسصیاتی ضش ست پیؾ تی ی خغش لثل اص ل ؿ حادث دیگشی ایداد یه تىلیف تشای هوا قت یا وا ؾ خغش حتی دس ه اسدی و فذم دالیل لغقی فلوی پیؾ تی ی سا دؿ اس ػاصد. )( دس ال هث ای اكل احتیاعی تش ایي پای اػت اس اػت دس ه اسدی و خغش ایداد كذهات خذی یا خثشاى اپزیش ت هحیظصیؼت خ د داسد فذم لغقیت فلوی ثایذ دلیلی تشای ت تق یك ا ذاختي الذاهات پش ضی ای ؿ د و الصه خل گیشی اص تخشیة هحیظصیؼت اػت. )( تذی ی اػت و اخشای ایي اكل دس تؼیاسی اص ه ض فات صیؼت هحیغی اص لثیل تغییشات آب ا گشهایؾ صهیي ت ؿ صیؼتی هحل الت ط تیىی تداست تیي الولل )( آل دگی دسیا ا... اخت اب اپزیش اػت. كشف ؾش اص ضاؿ حم لی دستاس هف م خایگا هث ای حم لی اكل احتیاعی دس حم ق تیي الولل هحیظ صیؼت هف م»فذم لغقیت فلوی«و اس ت ف اى یه ها تضسي دس اخشای ایي اكل للوذاد هی ؿ د. دس ال اخشای كحیح اكل احتیاعی تا فمذاى لغقیت فلوی ه اخ هی گشدد و تایذ تشای حل آى س ؽ ای حم لی سا دس ؾش گشفت. چ یي س ؽ ای هثت ی تش همشسات اك ل هىا یؼن ای پای ای حم ق تیيالولل هحیظصیؼت اػت و حىایت اص ت ػق یه ؾام تیيالوللی دس ه اخ تا فذم لغقیت فلوی تشای اخشای اكل احتیاعی داسد. ت ع س ولی مغ فغف عشح»فذم لغقیت فلوی«سا تایذ دس 4 اثش ه تش ؿذ التلادداى فشا ه ایت دس : یافت )7( و آى سا ایي گ ت كیف وشد اػت و فذم لغقیت تایذ دس حذ یه هف م اػاػا خذا اص هف م»خغش«ت واس گشفت ؿ د صیشا فذم لغقیت تا خغش هتفا ت اػت. دس ال "خغش" ت ایي هق ا اػت و دس تشخی اص ه اسد همذاس حؼاػیت لاتل ا ذاص گیشی تاؿذ دس حالی و "فذم لغقیت" لاتل ا ذاص گیشی یؼت. )4( اهش ص دس ولی همشسات صیؼتهحیغی ساخ ت اكل احتیاعی اكغالح "فذم لغقیت" ت ع س هقو ل تىاس هیس د لزا ذف اص ایي همال تشسػی س ؽ ای حم لی دس ه اخ تا فذم لغقیت فلوی دس هشاحل هختلف ت ػق همشسات تیيالوللی صیؼتهحیغی اػت. 1. آهيختگی همزرات حم لی با هسايل علوی یىی اص یظگی ای حم ق تیيالولل هحیظصیؼت ت تث آى اكل احتیاعی فذم لغقیت فلوی دس ن ت یذگی ایي د ؿاخ فلوی اػت. كشف ؾش اص ا تماد ایی و ت حم ق تیيالولل هحیظصیؼت ت ف اى یه ؿاخ فلوی اسد ؿذ اػت )( تقییي هشص ای هیاى ایي د ؿاخ فلوی تؼیاس دؿ اس اػت صیشا فلن اص» القیت ا ؼت ا یؼت ا«ػخي هی گ یذ لی حم ق اص»تایذ ا ثایذ ا«حىایت داسد. )4( دس ایي چاسچ ب تؼیاسی اص حم ق هحیظصیؼت سا تیي سؿت ای دا اى سؿت حم ق تیيالولل یا چ ذ سؿت ای هی اه ذ.) 5 ( ت اتشایي یىی اص هؼایل ه ن دس ه ض ؿ»س ؽ ای ه اخ تا فذم لغقیت فلوی دس اكل احتیاعی«سؿت ای پزیشؽ اكل تیي یا چ ذسؿت ای ت دى حم ق تیيالولل هحیظصیؼت اػت. س اتظ هتماتل د ػ ی فلن هحیظصیؼت حم ق حاون تش آى هشص ای ػ تی تفىیه فل م هشص ای والػیه آى سا دس سدیذ اػت.. ش اخت تفا ت اساسی بيي ل اعذ علوی جار ای حم لی - Frank H. Knight. 1- Precautionary Principle - Scientific Uncertainty

عل م تك ل ژی هحيط سيست شوار 7 تابستاى پ ر اشوی وكار 96 18 یىی اص ه ض فات اػاػی دس تحلیل تشسػی س ؽ ای ه اخ 4. را كار ای حم لی بزای ه اج با عذم لطعيت علوی تا فذم لغقیت فلوی دس اكل احتیاعی اص ه ؾش حم ق تیيالولل هحیظ صیؼت ؿ اخت تفا ت اػاػی تیي اك ل ل افذ فلوی صیؼتهحیغی اص یه عشف داس ا س ؽ ای حم لی اص ػ ی دیگش اػت. اص ت قذ فلوی ل افذ صیؼتهحیغی تات ؿ اخت فلوی اص ضقیت وش صهیي خ حاون تش آى اػت و دا و ذاى فلن هحیظصیؼت تش اػاع ل افذ اك ل فلوی دسكذد ؿ اخت آى ؼت ذ. اص ت قذ داسی ل افذ حم لی هثت ی تش هف م تق ذات فو هی یا اختلاكی هیاى د لت ا هیتاؿذ. ایي تق ذات هیت ا ذ ه أ لشاسدادی یا فشفی داؿت تاؿ ذ. هدو ف ل افذ همشسات تىیل د ذ حم ق هحیظ صیؼت سطین حم لی حاون تش هحیظصیؼت سا تىیل هی د ذ. )6(. وكاری ر ابط د س ي»علنحم ق«در حم ق هحيطسيست ؿ اػایی وىاسی ه ن س اتظ د ػ ی ی هیاى»فلنحم ق«دس حم ق هحیظصیؼت یىی اص پیؾ یاص ای ایداد یه چاسچ ب هف هی تشای تدضی تحلیل س ؽ ای ه اخ تا فذم لغقیت فلوی دس اكل احتیاعی ت ؿواس هی آیذ. ایي وىاسی استثاط د ػ ی و اس وا ى ت خ حم ق تیيالولل هحیظصیؼت ت خل ف دس تذ یي هقا ذات تیيالوللی ت د اػت. در تحمك اصل احتياطی س ؽ ای هختلفی تشای ه اخ تا فذم لغقیت فلوی دس صهی حم ق تیيالولل هحیظصیؼت هتل س اػت و ت ع س لاتل ت خ ی اص لحاػ ها یت ؿاى صهی ای حم لی ػغح هذاخل ؿاى تفا ت ایی تا یه دیگش داس ذ. اص عشاحی یه سطین حم لی دس تشخ سد تا فذم لغقیت فلوی گشفت تا اخشای سطیوی تشای ه اخ تا فذم لغقیت هیت ا ذ س ؽ ای ه اػثی تشای ه ض ؿ تحث تاؿذ. فال تش آى سا ایی یض تشای ه اخ تا فذم لغقیت فلوی دس خثشاى خؼاست صیؼتهحیغی لاتل اػت تاج اػت. ن چ یي هىا یؼن ای تیيالوللی دس خل ف سضایت لثلی آگا ا اسصیاتی اثشات صیؼتهحیغی دس تؼیاسی اص هقا ذات 4 تیيالوللی ت ف اى یه تق ذ تیيالوللی یه فشای ذ حم لی هؼتوش ادی گشدیذ اػت. اص ایي س س ؽ ای حم لی تشای ه اخ تا فذم لغقیت فلوی 5 دس اكل احتیاعی فثاست ذ اص; دس هشحل عشاحی )اص لثیل اػتذالل احتیاعی تذ یي پش تىل الحالی ت و ا ؼی ى چاسچ ب ؿ اػایی ه ست فلوی هتخللاى هحیظصیؼت( دس هشحل اخشا 6 صیؼتهحیغی )لغق اه ای هل ب و فشا غ افضای هقا ذات س یافت ای هذیشیتی هحیظصیؼت سضایت لثلی آگا ا اسصیاتی اثشات صیؼتهحیغی( دس هشحل خثشاى 7 خؼاست صیؼتهحیغی )هؼ لیت شم(. )7( 1- Prior Informed Consent - Environmental Impact Assessment -The Rotterdam Convention on the Prior Informed Consent Procedure for Certain Hazardous Chemicals and Pesticides in International Trade The Espoo Convention : the environmental impact assessment in a transboundary context 4-Design 5-Implementation 6-Reparation

18 ر ش ای ه اج با عذم لطعيت علوی... ر ش ای حم لی بزای ه اج با عذم لطعيت علوی در اصل احتياطی )7( اػتذالل احتیاعی تذ یي پش تىل الحالی ت و ا ؼی ى چاسچ ب هشحل عشاحی ؿ اػایی ه ست فلوی هتخللاى هحیظصیؼت لغق اه ای هل ب و فشا غ افضای هقا ذات صیؼتهحیغی س یافت ای هذیشیتی هحیظصیؼت سضایت لثلی آگا ا هشحل اخشا اسصیاتی اثشات صیؼتهحیغی هؼ لیت شم هشحل خثشاى خؼاست صیؼتهحیغی 1.4. استذالل احتياطی یىی اص س ؽ ای ه ن حم لی تشای ه اخ تا فذم لغقیت فلوی تیاى اػتذالل احتیاعی اػت. تشاػاع ضشب الوثل هقش ف و پیگیشی ت تش اص دسهاى اػت ه غك اػتذالل احتیاعی هیت ا ذ دس ؿىل ای هختلفی ؽا ش ؿ د.) 8 ( ایي ه غك حم لی افالهی سی :: 6 دس اكل دستاس هحیظصیؼت ت ػق هث ی تش ایي و فذم لغقیت فلوی ثایذ ت ف اى دلیلی تشای ت تق یك ا ذاختي الذاهات احتیاعی الصم تاؿذ هغشح ؿذ اػت. ن چ یي دس تؼیاسی اص هقا ذات صیؼتهحیغی ت خل ف دس د 1:: اص لثیل و ا ؼی ى چاسچ ب ػاصهاى هلل هتحذ دستاس تغییشات آب ایی :: 4 )هاد 5 پایذاس 11 4.4( و ا ؼی ى اػتى لن دستاس آل د و ذ ای آلی 9.8 )هاد 6 صیؼتی :: )همذه ( )الف(( یا و ا ؼی ى ت ؿ ت ایي ه غك حم لی اؿاس هؼتمین و د ا ذ. فال تش آى پش تىل ایو ی صیؼتی واستا ا 7 یه ػ ذ سا ثشد سا دس ایي خل ف اسای هی و ذ. دس ال هاد هاد.9 اص ایي پش تىل تلشیح وشد اػت و فمذاى لغقیت فلوی اؿی اص اوافی ت دى اعالفات دا ؾ هشتثظ فلوی تا ت خ ت اثشات تالم صیاى آ س ػیقی و ه خ د ص ذ تغییش یافت تش حفؼ ه ات عثیقی اػتفاد پایذاس اص ت ؿ صیؼتی دس فض اسد و ذ هیگزاسد یض تا دس ؾش گشفتي هیضاى خغش تشای ػالهت ا ؼاى ثایذ فض اسد و ذ سا اص تلوین- گیشی ه اػة دس ه سد اسدػاصی ػاص اس ص ذ تغییش یافت ه سد ؾش تشای اػتفاد هؼتمین ت ف اى غزا یا تغزی یا پشداصؽ دس ساػتای خل گیشی یا ت حذالل سػا ذى چ یي اثشات تالم صیاىآ سی تاص داسد. )7( 7.4. ر يكزد پز تكل الحالی ب ک ا سي ى - چارچ ب س ؽ و ا ؼی ى- 9 چاسچ ب یىی اص یظگی ای ه حلش ت فشد هقا ذات تیيالوللی صیؼتهحیغی اػت. و ا ؼی ى- چاسچ ب هقو ال تشای د لت ایی اػت و توایل داس ذ ولیات اك ل تق ذات ولی خ د سا دس یه هتي حم لی تحتف اى و ا ؼی ى هغشح وای ذ هتقالثا اػ اد یا هت ى حم لی 6- Biosafety Protocol cartagena protocol 00 7- Framework protocol Approach 8- ConventionFrame Work 11 1- Precautionary Reasoning - RioDeclaration, 199 - United Nations Framework Convention on Climate Change,199,(UNFCCC) 4- Stockholm Convention on Persistent Organic Pollutants, 001. (POP Convention) 5- Convention on Biological Diversity, 199(CBD). 199(CBD).

عل م تك ل ژی هحيط سيست شوار 7 تابستاى پ ر اشوی وكار 96 184 دیگشی سا دس ساػتای اك ل ا ذاف و ا ؼی ى تذ یي وای ذ و اكغالحا ت ایي ؿ هت ى پش تىل گفت هیؿ د )(. ایي س ؽ یىی اص سا ىاس ای حم لی تشای ه اخ تا فذم لغقیت فلوی ت ؿواس هیآیذ. ایي س یىشد دس تؼیاسی اص هقا ذات تیيالوللی ت واس گشفت ؿذ اػت. پش تىل الحالی ت و ا ؼی ى آل دگی ا د ستشد فشاهشصی ::8 پش تىل 5 4 ه تشال :98 الحالی ت و ا ؼی ى یي دستاس الی اصى یا 6 پش تىل وی ت الحالی ت و ا ؼی ى - چاسچ ب ػاصهاى هلل هتحذ دستاس تغییشات آب ا ی ی سن :: اص ایي ه اسد هحؼ ب هی ؿ ذ. هث ای اكلی س یىشد پش تىل دس و ا ؼی ى- چاسچ ب تش ایي اػتذالل هثت ی اػت و پش تىل ؽشفیت حم لی الصم تشای گ دا ذى فلن خذیذ اعالفات ف ی الصم سا داسد. )7( 4.4. ش اسايی هش رت علوی هتخصصاى هحيطسيست یىی دیگش اص سا ىاس ای حم لی ه اخ تا فذم لغقیت فلوی دس حم ق هحیظ صیؼت ؿ اػایی ه ست فلوی هتخللاى هحیظصیؼت دس هقا ذات افن اص و ا ؼی ى پش تىل هی تاؿذ. تش اػاع ایي س ؽ دیذگا ای فلوی هتخللاى هحیظصیؼت ت ف اى یه س ؽ حم لی ت سػویت ؿ اخت ؿذ اػت. )5( دیذگا ا ؾشات فلوی هتخللاى هحیظصیؼت مؾ تؼیاس صیادی دس تىاهل تذسیدی سطین ای صیؼتهحیغی تیيالوللی داسد. ه ست فلوی هتخللاى هحیظصیؼت دس تؼیاسی اص هقا ذات تیيالوللی هحیظ صیؼتی ت سػویت ؿ اخت ؿذ اػت. ت ع س و دس و ا ؼی ى چاسچ ب ػاصهاى هلل هتحذ دستاس تغییشات اللیوی 7 :: و ا ؼی ى ساهؼش :8 8 و ا ؼی ى آل دگی ای د ستشد فشاهشصی ::8 و ا ؼی ى 9 ت ؿ صیؼتی :: و ا ؼی ى تیاتاى صدایی :: و ا ؼی ى و ا ؼی ى گ ای ه اخش آلی پایذاس ::8 و ا ؼی ى آالی ذ ای : 11 ؿ اخت ؿذ اػت. مؾ هتخللاى هحیظصیؼت ت سػویت 4.4. لطع اه ای هص ب ک فزا س اعضای هعا ذات سيستهحيطی س ؽ ه ن دیگشی و هیت ا ذ دس ه اخ تا فذم لغقیت فلوی دس اكل احتیاعی واسػاص تاؿذ لغق اه ای هل ب و فشا غ افضای هقا ذات صیؼتهحیغی اػت. تا ت خ ت ایي و تؼیاسی اص هقا ذات صیؼتهحیغی دس تشداس ذ و فشا غ افضای هتقا ذ هیتاؿ ذ لغق اه ای هل ب ایي و فشا غ ا هیت ا ذ دس د ػغح تىویلی اخشایی داسای مؾ هثثتی تاؿ ذ. لغق اه ای هل ب و فشا غ افضای هقا ذات صیؼتهحیغی تشای تؼ یل ػشفت تخیذى ت ت ػق دی اهیه همشسات اػاػی عشاحی ؿذ ا ذ. اغلة تق ذات لشاسدادی تا سؿذ فلوی دا ؾ ف ی هحیظصیؼت دچاس اواسآهذی ا تشدیذ ایی هیگشد ذ و تؼیاسی اص آى ا ت ػظ لغق اه ای هل ب و فشا غ افضای هقا ذات صیؼتهحیغی هشتف هیگشدد. )9( و فشا غ افضا دس صهی ای هختلف اص عشیك اػ اد تأػیؼی خ د لذست لا ى گزاسی داس ذ. لذست لا گزاسی و فشا غ افضا گشچ ت هیضاى اختیاسات كالحیت ای ه ذسج دس هقا ذ هشت ع داسد لی فو ها دس ایداد همشسات داخلی ػاصها ی )س ی ای هالی اداسی( تلوین گیشی ای اػاػی )تلوین گیشی دس ساتغ تق ذات اػاػی ت ػظ و س ای فض هقا ذ ( اكالحات تاص گشی هقا ذات مؾ اػاػی داسد. )7( و فشا غ افضا تا تلوین گیشی ایی و دس ساتغ تا تل یة لغق اه ایی دس ه سد هقا ذات صیؼتهحیغی هیگیشد هیت ا ذ دس ه اخ تا فذم لغقیت فلوی تأثیشگزاس تاؿذ. 5.4. ر يافت ای هذيزيتی هحيطسيست س یافت ای هذیشیتی یض ت ف اى یىی اص سا ىاس ای ه اخ تا فذم لغقیت فلوی هحؼ ب هیگشدد. هذیشیت هحیظصیؼت ت 8- Convention on Desertification 199 9- Convention on the Conservation of Migratory Species of Wild Animal,1979, 1- Protocol - Convention on Long-Range Transboundary Air Pollution,1979 - Montreal Protocol,1987 4- The Vienna Convention on the Ozone Layer, 1985 5- Kyoto Protocol 6- Ramsar Convention,1971 7- Convention on Long-Range Transboundary Air Pollution 1979 (LRTAP Convention)

185 ر ش ای ه اج با عذم لطعيت علوی... ك ست ػیؼتواتیه تخیق د ذ واػتی ا اواسآهذی ای ه خ د دس هحیظصیؼت اػت. دس ػای هذیشیت هحیظصیؼت هیت اى تؼیاسی اص اواسآهذی ای ل ا یي همشسات فشفی لشاسدادی هحیظصیؼت سا ه سد ؿ اػایی لشاسداد. اص ایي س هذیشیت هحیظصیؼت دس وف چگ گی یا فشدی ت ث د ػیؼتوی اخشای همشسات ل ا یي هحیظصیؼت مؾ هؼتمین داسد. ):( 1 6.4. رضايت لبلی آگا ا یىی دیگش اص س ؽ ای ه اخ تا فذم لغقیت فلوی سضایت لثلی آگا ا د لت ا اػت. دس ایي س ؽ ت خل ف و س ای دس حال ت ػق تحت تق ذات تیيالوللی تقشیف ؿذ ت و س ای ت ػق یافت سضایت لثلی آگا ا افغا هی وای ذ تا دستاس خغشات احتوالی آخشیي یافت ای فلوی سا ت واس تگیش ذ. ت ع س و و ا ؼی ى آییي سضایت لثلی تشای ه اد ؿیویایی آفتوؾ ای خغش ان خاف دس تداست تیيالوللی س تشدام 114 اػ ادی ت ام اػ اد سا وای تلوینگیشی سا هقشفی وشد اػت و ت و س ا ووه هیو ذ دستاس س د هحو ل ای ؿیویایی ف شػت ؿذ دس ضویو 4 و ا ؼی ى تلوینگیشی و ذ اص ایي عشیك هثادست ت اعالؿ لثلی دس تاب ه اد ؿیویایی خغش ان وای ذ. )( 7.4. ارسيابی اثزات سيستهحيطی س ؽ دیگشی و تایذ ن ت ف اى یه اكل ن ت ف اى یه فشآی ذ تشای حفاؽت هحیظصیؼت دس ؾش گشفت ؿ د اسصیاتی اثشات صیؼتهحیغی اػت. ایي اسصیاتی هقو ال تش پش ط ا فقالیت ا عشح ا تش اه ایی تا پتا ؼیل پیاهذ ای هضش صیؼتهحیغی افوال هیگشدد. اسصیاتی اثشات صیؼتهحیغی ت د ثال هحذ د وشدى خغشات لثل اص ل ؿ آى اػت گشچ للوش حیغ حم لی اكل اسصیاتی اثشات صیؼتهحیغی ت ع س ؿفاف اضح هخق یؼت. دس اكل 8 تیا ی سی :: تلشیح ؿذ اػت ولی اثشات اػت هوىي و فقالیت ایی هخشب خذی تش هحیظصیؼت داؿت تاؿ ذ اخشای آى ه ط ت تلوین هماهات ریلالح هلی اػت تایذ هو ل اسصیاتی تأثیشات صیؼتهحیغی ت ػظ هماهات هلی گشد ذ. دس ال اسصیاتی اثشات صیؼتهحیغی هوىي اػت دس هشاحل هختلف عشاحی اخشا ت ػق پش ط ت ف اى ؿىلی اص ؾاست هؼتوش پیاهذ ای صیؼتهحیغی دس حال تح ل دسن فلوی دس حال تح ل سا اسصیاتی وایذ. فال تش آى اسصیاتی اػتشاتظیه 5 صیؼتهحیغی یض هیت ا ذ یىی اص س ؽ ای ه ن هق اداس دس ایي صهی تاؿذ. اسصیاتی اػتشاتظیه صیؼتهحیغی تشای عشح ا تش اه ایی اص لثیل وا سصی خ گل داسی ؿیالت ا شطی ك قتی هقذى واسی حول مل ت ػق هلی هذیشیت صتال هذیشیت آب هخاتشات ت سیؼن تش اه سیضی ؿ شی هلی حایض ا ویت اػت. )7( 8.4. هس ليت زم هؼ لیت تیيالوللی د لت ا دس حم ق تیيالولل هحیظ صیؼت تشخالف حم ق تیيالولل فو هی هثت ی تش سفایت اكل وىاسی تیيالوللی دس صهی حفاؽت هحیظصیؼت تا گشؿی پیگیشا اص هحیظصیؼت اػت. اص ایي س ت تذسیح دس و اس ؾام ای حم لی والػیه هثت ی تش هؼ لیت ر ی فی ی گشایؾ ت هؼ لیت هحض یض س ت پیشفت ت ػق اػت. افضایؾ ا قماد هقا ذات دس خل ف خثشاى خؼاسات صیؼتهحیغی ایداد هىا یؼن ای هختلف خثشاى خؼاسات صیؼتهحیغی اص عشیك تأػیغ ك ذ ق ا استمای لشاسداد ای»تیو «اؿی اص س یافت هؼ لیت هحض ت ف اى هؼ لیت شم تلمی هی ؿ د. ت اتشایي حم ق تیيالولل هحیظصیؼت ت د ثال هحى م وشدى یه د لت ت فلت تخلف تملیش یا خغا یؼت تلى ت لف خؼاست خثشاى آى تیتش هذ ؾش هیتاؿذ. لزا هؼ لیت دس حم ق تیيالولل هحیظ صیؼت هؼ لیت شم ت ؿواس هی آیذ )(. دس ال احشاص فذم لغقیت فلوی صیؼتهحیغی پیچیذ اؿی اص فشای ذ ای اػت و دس ك ست ل ؿ خؼاست صیؼتهحیغی فذم سفایت آى اثثات مض تق ذ تخغی اص 4- Strategic environmental assessment (SEA) 1- Prior Informed Consent - Convention on the Prior Informed Consent (PIC), Rotterdam, 00. - Environmental Impact Assessment (EIA)

عل م تك ل ژی هحيط سيست شوار 7 تابستاى پ ر اشوی وكار 96 186 هؼ لیت تیيالوللی د لت ا هىل اػت ت اتشایي ه اػة تشیي س ؽ دس ك ست س د ضشس صیاى خثشاى خؼاست هثت ی تش هؼ لیت شم اػت. 5. هطالع ه ردی : اجزای ر ش ای ه اج با عذم لطعيت علوی در ک ا سي ى تغييزات آب ايی 199 یىی اص ه ض فات ه ن دس حم ق تیيالولل هحیظصیؼت ضش ست اخشای اكل احتیاعی سا هی علثذ و ه ض ؿ تغییشات اللیوی اػت. ػال اػت و دس خل ف فذم لغقیت فلوی پیشاه ى تقاهالت تیي اتوؼفش الیا ع ا پ ؿؾ گیا ی گشهایؾ وش صهیي... تحث ای هختلفی سا هیاى واسؿ اػاى تیيالوللی ػاصهاى ای تیيالوللی ت خ د آ سد اػت. تا ایي و ص ؾشی لغقی فلوی دس خل ف تغییشات اللیوی خ د ذاسد. لی تا خ د فذم لغقیت فلوی دس ایي خل ف تشخی ف اهل فلل تغییشات آب ایی تأثیشات آى ا تش خاهق تشی تا افوال فاس ت ػظ گش ای ری ف و ا ؼی ى چاسچ ب ػاصهاى هلل هتحذ دستاس تغییشات آب ا دس :: تش اػاع اكل احتیاعی ت تل یة سػیذ. و ا ؼی ى تغییشات آب 4 هاد 4 ت ذ ا :: همشس هیداسد و افضا هلضم ا ذ تا الذاهات پیگیشا خ ت پیؾتی ی خل گیشی ت حذالل سػا ذى ه خثات تغییشات آب ا وا ؾ آثاس ػ ء واس سا ت گیش ذ. تش اػاع هاد 5 ایي و ا ؼی ى ؿشایظ هتفا ت هؼ لیت ای هتفا ت یاص ای هتفا ت و س ای دس حالت ػق سا هغشح هیو ذ ؽایف تق ذات گش ای و س ای هختلف سا ت تفىیه روش هی وایذ. ا ذی -«هؼ لیت ای هتشن اها هتفا ت«ت ا ایی ای ش دػت اص و س ا دس هاد 4 و ا ؼی ى ت ف اى خؼتیي اكل سا وای و س ای هتقا ذ دس اخشای و ا ؼی ى دس آهذ اػت. ت ذ هاد 5 و س ای خ اى سا دس د ضویو هدضا ف شػت و د تشای ش گش هؼ لیت ای هتفا تی سا تشلشاس هیو ذ. هاد تق ذات گضاسؽد ی هتفا تی سا تشای و س ا اص د دػت همشسوشد اػت. هل ت و ا ؼی ى دستاس هىا یؼن اخشای هتشن دس ت ذ ای الف ب هاد 5 س و د داد ؿذ دستاس ایي ه ض ؿ ت ػظ و فشا غ افضای و ا ؼی ى ت ویي هؼال هشتثظ ؼت ذ. هاد 1 پش تىل وی ت تش و ا ؼی ى 8:: تغییشات آب ا هؼ لیت ای هتفا ت و س ای د دػت ف قالزوش سا ت س ؿ ی تشػین هیو ذ. )1( یىی اص س ؽ ای ه اخ تا فذم لغقیت فلوی ت واس سفت دس ایي ه ض ؿ واستشد و اػی ى-چاسچ ب پش تىل هی تاؿذ. افضای هتقا ذ و ا ؼی ى چاسچ ب تغییشات آب ا دس ػال :: ولیاتی سا تشای حفاؽت اص اللین هخق وشد ذ و تق ذات خضیی هثت ی تش دا ؾ هحیظصیؼت سا ت پش تىل 8:: وی ت هح ل و د ذ. یىی دیگش اص س ؽ ای ه سد ت خ سطین حم لی تغییشات آب ا س ؽ ای هذیشیت صیؼت هحیغی اػت. هؼال ت ش تشداسی اص ا شطی پان ا تمال تى ل طی اخشای هىا یؼن ای ووه ای هالی تا ه خ ا ی تؼ یالت خ ا ی هحیظصیؼت دس پش تىل وی ت ه سد ت ش تشداسی لشاس گشفت اػت. یىی دیگش اص س ؽ ای ت واس سفت لغق اه ای هل ب و فشا غ افضای هتقا ذ و ا ؼی ى تغییشات آب ا هی تاؿذ. تش اػاع لغق اه ای هل ب و فشا غ افضا استثاعی هیاى تق ذات د لت ا دس و تشل گشهایؾ خ ا ی هثاسص تا تغییشات آب ایی ایداد ؿذ اػت. ن چ یي خثشاى خؼاست یض یىی دیگش اص س ؽ ای ت واس سفت دس ایي و ا ؼی ى-چاسچ ب اػت. واستشد هف م خثشاى خؼاسات دس همشسات تیيالوللی تغییشات آب ایی هثت ی تش پیگیشی )اص عشیك وا ؾ ا غثاق( ت خای خثشاى خؼاست هی تاؿذ. )7( بحث تيج گيزی دس ػال ای اخیش اكل خذیذی تشای ذایت فقالیت ای تشی خل گیشی اص كذه ت هحیظصیؼت ػالهت ا ؼاى دس حم ق تیيالولل هحیظصیؼت پذیذاس گت و اص آى ت اكل احتیاعی یاد هیؿ د. سفایت اكل احتیاعی تشای پیگیشی اص تخشیة آل دگی حفاؽت هحیظصیؼت ضش سی اػت دس تید ایي اكل یىی اص سایحتشیي هحیظصیؼت اك ل ه سد لث ل هحؼ ب هی گشدد. اص عشف دیگش حم ق تیيالولل ایي اكل ت - Reparation 1- UNFCCC

187 ر ش ای ه اج با عذم لطعيت علوی... دلیل فذم ت افك دس خل ف هف م»فذم لغقیت فلوی«دچاس ه ا هتقذد حم لی اخشایی گشدیذ اػت. )( تا ایي و تالؽ ایی تشای تثییي ایي اكل س ؽ ای حم لی دس ه اخ تا فذم لغقیت فلوی دس حم ق تیيالولل هحیظصیؼت ك ست گشفت اػت. دس ایي هغالق تالؽ گشدیذ ت س ؽ ای ه ن تشخؼت اؿاس گشدد. تا ایي و آى چ هؼلن اػت ایي و تأثیش فذم لغقیت فلوی تش ؽ س ت ػق اكل احتیاعی اهشی اخت اب اپزیش اػت. گشچ هشص ایی هیاى اكل خل گیشی اكل احتیاعی )پیگیشی( خ د داسد لی اختالف تیي»فذم لغقیت فلویخغش«ص ت ع س واهل اضح یؼت. واى گ و دس تاال هتزوش ؿذین اػتذالل احتیاعی هیت ا ذ مؾ ه وی دس اخشای اكل احتیاعی داؿت تاؿذ. و تاسص اخشای س ؽ ای یاد ؿذ دس سطین حم لی تغییشات آب ایی هی ت ا ذ الگ یی تشای ػایش هؼایل صیؼتهحیغی دس ػغح هلی تیي الوللی تاؿذ. تا ایي و دس هث ای فشفی یا لشاسدادی اكل احتیاعی اختالف ؾش ای صیادی دس هیاى حم ق دا اى س ی فولی د لت ا خ د داسد حتی ایي اكل ه سد ون ت خ ی دی اى تیي الوللی دادگؼتشی یض ال گشدیذ اػت تا ایي حال وىاسی هیاى د لت ا تشای اخشای س ؽ ای حم لی احذ دس ه اخ تا فذم لغقیت فلوی هیت ا ذ گام ه وی تشای حفاؽت هحیظ صیؼت خ ا ی ت ؿواس آیذ. دس ؾام حم لی داخلی و س ا یض تا ت خ ت ایي و یىی اص ؽایف ه ن د لت حفاؽت هحیظ صیؼت تحت كالحیت خ د اػت اص ایي س ػیاػت ای صیؼت هحیغی و س ا تایذ ت ػوت پیگیشی سفایت اكل احتیاعی حشوت وای ذ. ت فثاست دیگش تش اػاع اك ل حم ق تیي الولل هحیظ صیؼت د لت ا تایذ اعوی اى حاكل وای ذ و فقالیت ای ا دام ؿذ یا دس حال ا دام دس حیغ كالحیت و تشل آى ا تافث تش ص آػیة ها سای خؼاست حیغ ت حم ق هحیظ آى هلی صیؼت ا ػایش گشدد. احی یا و س ا لزا د لت ا تایذ الذاهات احتیاعی الصم خ ت پیگیشی خل گیشی یا ت حذالل سػا ذى آل دگی تخشیة هحیظ صیؼت سا ت واس گیش ذ دس ه اسدی و احتوال تش ص آػیة ای خذی یا تشگت اپزیش خ د داؿت تاؿذ وی تایذ اص فمذاى لغقیت فلوی ت ف اى تق یض ت تشای دلیلی الذاهات گ ایي ا ذاختي اػتفاد وای ذ. ن چ یي واستشد س ؽ ای یاد ؿذ دس ه اخ تا فذم لغقیت فلوی دس ؾام داخلی و س ا هی ت ا ذ ت ایداد یه پشاتیه احذ تثذیل گشدد. ه ابع. اسغ ذ. ػیذ فثاع پ س اؿوی. 4: ت اس حم ق تیيالولل هحیظ صیؼت ت شاى; ش دادگؼتش.. P.Martin-Bidou, (1999), Le pricipe de précaution en droit international de l environnment, RGDIP, P.61.. Frank H. Knight, Risk, (191), Uncertainty and Profit, P. 19 0. 4. Kiss, A., et Beurier.J-P., (004), Droit international de l'environnment, Paris, Pedone, P.17. 5. Stephen D. Krasner, (198), Structural Causes and Regime Consequences: Regimes as Intervening Variables, in International Regimes 1,. P.187. 6. Jorge E. Vinuale, (010), "Legal Techniques for Dealing with Scientific Uncertainty in Environmental Law", VANDERBILT Journal of Transnational Law, Vol. 4:47-50. 7. Daniel Bodansky, (004), Deconstructing the Precautionary Principle, in Bringing New Law To Ocean Waters 81 91 (David D. Caron & Harry N. Scheiber eds., 004), and Per Sandin, Dimensionsof the Precautionary Principle, 5 HUM. & ECOLOGICAL RISK ASSESSMENT 889 907 8. Thomas Gehring, (1994), Dynamic International Regimes: Institutions for International Environmental Governance.

عل م تك ل ژی هحيط سيست شوار 7 تابستاى پ ر اشوی وكار 96 188 1. H. Ruiz Fabri, (000), «La prise en compte du principe de précaution par l OMC», RJE, (n spécial sur le principe de précaution). 1. David Goodstein, (000), How Science Works, in Reference Manual on Scientific Evidence, d ed. (Federal Judicial Center) 67 8, http://www.fjc.gov/public/pdf.nsf/look up/sciman00.pdf/$file/sciman00.pdf 14. Poorhashemi, Seyed Abbas and Faramarz, Moattar and Borzouei, Hossein and Borzouei, Hamid, The Role of International Environmental Laws and Regulations in Peaceful Use of Nuclear Energy (March 1, 01). Scholars Research Library Annals of Biological Research, 01, 4 (1):-8. Available at SSRN: https://ssrn.com/abstract=7466 or http://dx.doi.org/10.19/ssrn.7466 9. Abram Chayes et Antonia Handler Chayes, and Roland B.Mitchell, (1998), " Managing Compliance: A Comparative Perspective", in engaging countries: strengthening compliance with international environmental accords, P.49 10. Poorhashemi. S. A., B. Khoshmaneshzadeh, M. Soltanieh & D. Hermidasbavand, (01), Analyzing the individual and social rights condition of climate refugees from the international environmental law perspective, International Journal of Environmental Science and Technology, Int. J. Environ. Sci. Technol, DOI 10.1007/s176-011- 0017-, Volume 9, Issue 1, pp 57-67 11. M. Dias Varella, (004), «Différences d interprétation sur un même sujet : le principe de précaution, la CIJ, l OMC et la CJCE», Revue européenne de droit de l environnement, n 1p. -5.